05-07-2010, 15:27
Konrad Mazowiecki urodził się około 1188 roku i był najmłodszym synem Kazimierza Sprawiedliwego. W chwili śmierci ojca, miał zaledwie sześć lat, nie mógł wiec samodzielnie rządzić, podobnie jak jego starszy brat Leszek Biały. Zawirowania wokół tronu krakowskiego (opisane w poprzednich numerach GMK) doprowadziły w pewnym momencie do buntu możnych i próby odsunięcia Władysława Laskonogiego od władzy. Miała ona spocząć w rękach młodego Leszka. Ówczesny senior starał się obronić swoją pozycję, co doprowadziło do bitwy pod Zawichostem w 1205 roku. Władysława wsparł wówczas ruski książę Roman, lecz ich połączone siły przegrały z wojskami Leszka i Konrada, a sam władca Rusi poległ. Od tej pory ziemia krakowska wraz z tronem wawelskim przypadła w udziale Leszkowi, Mazowsze zaś przejął Konrad.
Ziemia mazowiecka była wówczas terenem przygranicznym, gdzie dochodziło do częstych najazdów pogańskich Prusów, Jaćwingów oraz Litwinów. Ci ostatni doprowadzili w końcu do potężnego spustoszenia większej części Mazowsza, co z kolei spowodowało poważne problemy natury ekonomicznej. W chwili, gdy Tatarzy spalili Kijów i zajęli Ruś, upadł handel między Morzem Bałtyckim, a Czarnym, który napędzał tamtejszą gospodarkę. Dystans w tej sferze do innych dzielnic pogłębiał się z każdym rokiem i mimo usilnych starań Konrada, Mazowsze stało się zapóźnione gospodarczo w stosunku do innych ziem.
Konrad, w chwili, gdy obejmował rządy, liczył około czternastu lat, nie był więc w stanie sprawnie kierować podległym sobie ziemiom. Najprawdopodobniej działania księcia wspomagali możni mazowieccy pod wodza wojewody Krystyna, w ważnych sprawach głos zabierał również Leszek Biały, który ściśle współpracował ze swoim bratem.
Działając w porozumieniu z największymi książętami tj. Henrykiem Brodatym, Władysławem Laskonogim oraz swoim bratem Leszkiem, zorganizowano wyprawę krzyżową na ziemię chełmińską, zajętą wcześniej przez Prusów. Sprzymierzonym udało się odzyskać zagarnięte tereny, oraz powołać do życia straż rycerską, której zadaniem była obrona granic Mazowsza przed atakami z północy i wschodu. Niestety gwardia ta, złożona z rycerzy z wielu dzielnic, nie zdała swojej roli przy najbliższym pruskim ataku. Od tej chwili, idąc za namową Henryka Brodatego, rozpoczął Konrad rozmowy z Zakonem Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.
Tymczasem po kraju rozeszła się lotem błyskawicy wieść o ataku na książąt polskich w Gąsawie, w wyniku czego zginął Leszek Biały. Zmieniło to nieco sytuację polityczną w Polsce i otworzyło Konradowi drogą na tron krakowski. Wawel stał się najważniejszym celem w polityce księcia, lecz nie mógł skoncentrować na nim całkowicie swoich wysiłków z uwagi na ciągłe ataki przy północnej granicy. Początkowa bierność i brak zaangażowania ze strony przybyłych Krzyżaków spowodowały, iż Konrad powołał do życia własny zakon rycerski braci dobrzyńskich. Nie spełnili oni jednak pokładanej w nich nadziei i wkrótce połączyli się z Krzyżakami.
Konrad podejmował wiele prób zdobycia tronu krakowskiego, lecz za każdym razem musiał odchodzić z kwitkiem. Pierwsze próby spełzły na niczym, gdy jego wojska zostały pokonane przez rycerzy urzędującego na Wawelu Henryka Brodatego. Po jego śmierci, możni krakowscy jednogłośnie wręcz uznali Henryka Pobożnego za swego władcę, więc Konrad musiał znów odstawiać swoje plany inwazji na półkę. Gdy doszło do bitwy pod Legnicą, w której śmierć poniósł syn Brodatego, po nim władze przejął Bolesław Rogatka, lecz nie potrafił on zorganizować na powrót skutecznej władzy w kraju. Konrad natomiast nie wysłał wojsk do obrony kraju, lecz w chwili, gdy na tronie zapanował zamęt, uderzył na Małopolskę zdobywając wszystkie grody. Na Wawelu panował tylko przez 3 lata, gdyż nie potrafił dogadać się z tutejszymi możnymi, którzy odebrali jego rządy jako czas okupacji. Aresztowanie przeciwników, mianowanie urzędników spoza Małopolski, porywczy i gwałtowny charakter władcy spowodowały, iż w krótkim czasie wytworzyła się przeciw księciu dość silna opozycja z Klemensem z Ruszczy na czele. W bitwie pod Suchodołem wojska Konrada zostały pokonane, a sam książę musiał ustąpić z tronu krakowskiego. Nie mógł się z tym jednak pogodzić i jeszcze wielokrotnie atakował dzielnice małopolską, nawet przy wsparciu wojsk Ruskich, lecz za każdym razem ponosił porażki. Działania te przerwała jego śmierć w 1247 roku.
Trudno winić Konrada za to, że zesłał na Polskę tyle problemów, które skrystalizowały się w późniejszym czasie w postaci Zakonu Krzyżackiego. W połowie XIII wieku ciężko było ocenić, jakie będą konsekwencje takich działań. Również przyszłość kraju podzielonego na wiele słabych dzielnic, w dodatku zaatakowanego przez potężnych Tatarów, była ciężka do przewidzenia. Choć zwykle oceniamy Konrada Mazowieckiego negatywnie, postarajmy się dostrzec w nim typowego władcę tamtego okresu (mimo, iż niepozbawionego wad), który starał się dbać o swój kraj oraz chronić jego interesy tak wewnątrz jak i poza granicami.
Ziemia mazowiecka była wówczas terenem przygranicznym, gdzie dochodziło do częstych najazdów pogańskich Prusów, Jaćwingów oraz Litwinów. Ci ostatni doprowadzili w końcu do potężnego spustoszenia większej części Mazowsza, co z kolei spowodowało poważne problemy natury ekonomicznej. W chwili, gdy Tatarzy spalili Kijów i zajęli Ruś, upadł handel między Morzem Bałtyckim, a Czarnym, który napędzał tamtejszą gospodarkę. Dystans w tej sferze do innych dzielnic pogłębiał się z każdym rokiem i mimo usilnych starań Konrada, Mazowsze stało się zapóźnione gospodarczo w stosunku do innych ziem.
Konrad, w chwili, gdy obejmował rządy, liczył około czternastu lat, nie był więc w stanie sprawnie kierować podległym sobie ziemiom. Najprawdopodobniej działania księcia wspomagali możni mazowieccy pod wodza wojewody Krystyna, w ważnych sprawach głos zabierał również Leszek Biały, który ściśle współpracował ze swoim bratem.
Działając w porozumieniu z największymi książętami tj. Henrykiem Brodatym, Władysławem Laskonogim oraz swoim bratem Leszkiem, zorganizowano wyprawę krzyżową na ziemię chełmińską, zajętą wcześniej przez Prusów. Sprzymierzonym udało się odzyskać zagarnięte tereny, oraz powołać do życia straż rycerską, której zadaniem była obrona granic Mazowsza przed atakami z północy i wschodu. Niestety gwardia ta, złożona z rycerzy z wielu dzielnic, nie zdała swojej roli przy najbliższym pruskim ataku. Od tej chwili, idąc za namową Henryka Brodatego, rozpoczął Konrad rozmowy z Zakonem Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie.
Tymczasem po kraju rozeszła się lotem błyskawicy wieść o ataku na książąt polskich w Gąsawie, w wyniku czego zginął Leszek Biały. Zmieniło to nieco sytuację polityczną w Polsce i otworzyło Konradowi drogą na tron krakowski. Wawel stał się najważniejszym celem w polityce księcia, lecz nie mógł skoncentrować na nim całkowicie swoich wysiłków z uwagi na ciągłe ataki przy północnej granicy. Początkowa bierność i brak zaangażowania ze strony przybyłych Krzyżaków spowodowały, iż Konrad powołał do życia własny zakon rycerski braci dobrzyńskich. Nie spełnili oni jednak pokładanej w nich nadziei i wkrótce połączyli się z Krzyżakami.
Konrad podejmował wiele prób zdobycia tronu krakowskiego, lecz za każdym razem musiał odchodzić z kwitkiem. Pierwsze próby spełzły na niczym, gdy jego wojska zostały pokonane przez rycerzy urzędującego na Wawelu Henryka Brodatego. Po jego śmierci, możni krakowscy jednogłośnie wręcz uznali Henryka Pobożnego za swego władcę, więc Konrad musiał znów odstawiać swoje plany inwazji na półkę. Gdy doszło do bitwy pod Legnicą, w której śmierć poniósł syn Brodatego, po nim władze przejął Bolesław Rogatka, lecz nie potrafił on zorganizować na powrót skutecznej władzy w kraju. Konrad natomiast nie wysłał wojsk do obrony kraju, lecz w chwili, gdy na tronie zapanował zamęt, uderzył na Małopolskę zdobywając wszystkie grody. Na Wawelu panował tylko przez 3 lata, gdyż nie potrafił dogadać się z tutejszymi możnymi, którzy odebrali jego rządy jako czas okupacji. Aresztowanie przeciwników, mianowanie urzędników spoza Małopolski, porywczy i gwałtowny charakter władcy spowodowały, iż w krótkim czasie wytworzyła się przeciw księciu dość silna opozycja z Klemensem z Ruszczy na czele. W bitwie pod Suchodołem wojska Konrada zostały pokonane, a sam książę musiał ustąpić z tronu krakowskiego. Nie mógł się z tym jednak pogodzić i jeszcze wielokrotnie atakował dzielnice małopolską, nawet przy wsparciu wojsk Ruskich, lecz za każdym razem ponosił porażki. Działania te przerwała jego śmierć w 1247 roku.
Trudno winić Konrada za to, że zesłał na Polskę tyle problemów, które skrystalizowały się w późniejszym czasie w postaci Zakonu Krzyżackiego. W połowie XIII wieku ciężko było ocenić, jakie będą konsekwencje takich działań. Również przyszłość kraju podzielonego na wiele słabych dzielnic, w dodatku zaatakowanego przez potężnych Tatarów, była ciężka do przewidzenia. Choć zwykle oceniamy Konrada Mazowieckiego negatywnie, postarajmy się dostrzec w nim typowego władcę tamtego okresu (mimo, iż niepozbawionego wad), który starał się dbać o swój kraj oraz chronić jego interesy tak wewnątrz jak i poza granicami.